-
1 лъабжьэ
1. корень ( растения)/ КъэкIыгъэхэр щIым зэрыхэт я къуэпсыр.* Языныкъуэ къэкIыгъэхэм я лъабжьэр.. хуабжьу йокIых. Бот. Бзииху домбейхэр.. псы елъапIэм къыщрихьэхкIэ къуэщIийуэ зэхихьэжэрт, я лъабжьэ бэлацэхэр елыркъэш пащIэу псым къыхэпIиикIырт. Iуащхь.2. фундамент, основание/ Блын зытещIыхьа, зытет Iыхьэ.Унэ лъабжьэр къегъэжьэн.3. низ, нижняя часть чего-л. (напр. копны)/ Зыгуэрым и щIагъ (мэкъу, хьэуазэ с. ху. зэтелъым). Iэтэ лъабжьэ. Пыпхъуэ лъабжьэ.5. копыто/ Iэщхэм (шым) я лъакъуэм фIэт бжьакъуэхэкI къупщхьэ быдэр.* Шыбэр щызекIуэм щIыр я лъабжьэм къыдэгызырт. Ад. таур.6. грамм. корень/ Мыхьэнэ нэхъыщхьэр къызэрыкIыу псалъэ зэлъэпкъэгъухэм я псалъэпкъым зэдыхэт Iыхьэ.Псалъэ лъабжьэ.7. переносное источник, основа чего-л./ Iуэхугъуэ гуэр зытеухуа, къежьапIэ хуэхъу.Къэбэрдей литературэм и лъабжьэр зыгъэтIылъар ПащIэ Бэчмырзэщ.8. переносное материальный достаток/ Мылъку.* Бэхъукъуэхэ лъабжьэ зиIэ.. унагъуэщ жыхуаIэу Шэджэрей къуажэм дэсахэм ящыщ зыт. КI. Т.Лъабжьэ емыгъэщIын расточать чьи-л. средства.Лъабжьэ щIын накопить богатство. ЩIалэ дыдэу лъабжьэ ищIащ.ЛъабжьэкIэ ихын (хьын) 1) вытоптать что-л. 2) стереть с лица земли, уничтожить кого-что-л.* Си Iуэхущ а полъкур Жыраслъэн хузэтеIыгъэмэ, лъабжьэкIэ ирамыхмэ, уэлэхьи. КI. А.Лъабжьэм къыщIэджэрэзэн путаться под ногами.{И} лъабжьэр кууун иметь крепкие, глубокие корни ( о человеке).* Ди пащтыхьыжьыр.. биижь губжьауэ и лъабжьэр куут. П. Б.{И} лъабжьэр къэтIын копать под кого-л. -
2 лъабжьэ
1) корень (растения, зуба, волоса)2) основание, основа, фундамент; остов3) низ чего-л.4) грам. корень -
3 лъабжьэ
кон. копыто -
4 гухъу лъабжьэ
гухъунэр щхьэщыту щIым хэт пхъэ къиударщ
основание ступы -
5 кIэбдз лъабжьэ
кон. заднее копыто -
6 фIалъэ лъабжьэ
кон. переднее копыто -
7 корень
м. II
1. лъабжьэ, къуэпс; корень дерева жыг лъабжьэ: корень растения къэкIыгъэм и къуэпс: корень зуба дзэ лъабжьэ; вырвать с корнем прям. и перен. лъабжьэм къыщь этхъын
2. грам. лъабжьэ; корень слова псалъэ лъабжьэ
3. (мат.) корень; квадратный корень квадратнэ корень; изменить в корне зэхъуэкIыпэн -
8 кIэщIэтIыхьын
(кIэщIотIыхь) неперех. гл. 1. подкопать, подрыть под чем-л./ Зыгуэрым и лъабжьэ, и щIагъ щIэтIыхьын.Жыг лъабжьэм кIэщIэтIыхьын.2. переносное подкопаться под кого-л./ Зыгуэрым и лъабжьэ къэтIын, и зэран къэлъыхъуэн, IейкIэ и Iуэху зехуэн. -
9 фундамент
фундамент ( строения)/ Лъабжьэ (унэ е нэгъуэщI псэуалъэ гуэрым и лъабжьэ, мывэм, бетоным къыхэщIыкIауэ); лъащIэ.Фундамент зэтелъхьэн. -
10 база
ж. I
1. лъабжьэ; экономическая база экономическэ лъабжьэ
2. базэ; авиационная база авиационнэ базэ; туристическая база турист базэ
3. хьэпшып, ерыскъы щаIыгъ, щахъумэ щIыпIэ; получить продукты на базе ерыскъыр базэм къыщеIыхын -
11 базис
м. II базис, лъабжьэ; экономический базис экономическэ лъабжьэ -
12 основа
ж. I
1. лъабжьэ, пкъы; основа строения ухуэныгъэм и лъабжьэр; основа дивана диваным и пкъыр
2. лъабжьэ; экономическая основа экономическэ лъабжьэр
3. мн. основы лъабжьэхэр; основы химии химием и лъабжьэхэр
4. (грам.) псалъэпкъ основа слова псалъэпкъ на основе чего-л. предлог зыгуэрым тещIыхьауэ, зыгуэрым къыхэкIыу; лежать (быть) в основе чего-л. зыгуэрым и лъабжьэу увын; класть в основу что-л., брать за основу что-л. зыгуэр лъабжьэу гъэувын, зыгуэр лъабжьэу къыхэхын -
13 укорениться
II, сов., тк. 3 л. лъабжьэ быдэ хэхъухьын; черенки укоренились щIым хаIуа къудамэхэм лъабжьэ быдэ яIэ хъуащ -
14 базэ
1. база (основа чего - л.)/ Зыгуэрым и лъабжьэ, и къегъэжьапIэ.Социальнэ базэ.2. база, склад/ Хьэпшып, ерыскъы сыт хуэдэхэр, дэдзыхыгъэ гуэрхэр щызэхуэхьэсыным, щыхъумэным хуэщIа щIыпIэ; зыгуэрхэр зыхуейкIэ къызэгъэпэщыным ехьэлIауэ щыIэ IуэхущIапIэ.Ерыскъы базэ. ХадэхэкI базэ. -
15 бжьыныщхьэ
луковица, головка лука/ Бжьын лъабжьэ, бжьыным щыщу щIым хэт Iыхьэр.Бжьыныщхьэ упщIэтэн. -
16 гухъу
приспособление для рушения зерна/ Гъавэ хьэдзэ зэрагу Iэмэпсымэ.Гуэщым гухъу щIэтщ. ГухъукIэ хугу гун.гухъу кIэмажьэ устар. хвостовая часть приспособления для рушения зерна/ Гухъум и кIэ.гухъу лъабжьэ устар. деревянное основание ступы/ Гухъунэр зыщхьэщыт, щIым хэт пхъэ тыкъырыр.гухъу матэ устар. плетеная корзина, обмазанная глиной, приделанная к основанию ступы/ Гухъу лъабжьэм щхьэщащIыхь, зи кIуэцIыр ятIэкIэ къиикIа матэ.гухъу пкъо устар. стойки приспособления для рушения зерна/ Гухъушым пхъэдамэхэр тралъхьэн папщIэ, щIым хэтIа пкъо. -
17 дакъэ
1. комель (дерева, растения, бревна)/ Жыгхэм, къэкIыгъэхэм я лъабжьэм и гъунэгъу Iыхьэ, и гъумыпIэ, зыгуэрым и гъумыпIэ.Жыг дакъэ. Нартыху дакъэ.2. пень, кряж/ Жыгыр паупщIа нэужь, къыхэна лъабжьэ, пхъэ тыкъыр.Жыгей дакъэр мафIэ гуащIэ мэхъу.3. утолщенная часть чего-л. (напр. топорища)/ Зыгуэрым и гъумыпIэ.ДжыдэкI дакъэ. -
18 дыргъын
(мэдыргъ) неперех. гл. звякнуть (напр. о тяпке, о косе)/ ГъущIхэкI папщIэ гуэр (шэмэдж, фIанэ) зы быдэ гуэрым (мывэм, удз лъабжьэ быдэм) жьэхэуэу макъ ищIын.ФIанэр мывэм хуэзэри дыргъащ. Шэмэджыр шэмэджгъэдыргъым хуэзэри дыргъащ. -
19 зэкъуэкIыкIын
(зэкъуокIыкI) неперех. гл. разрастись ( о корнях растений)/ КъэкIыурэ зэкъуэкIын, зыубгъун (жыг лъабжьэ сыт хуэдэхэм).Жыг лъабжьэхэр зэкъокIыкI. -
20 колхоз
колхоз ¦ колхозный/ Дзей. МэкъумэшыщIэхэр зэдэлэжьэн папщIэ зэрызэгухьэм и формэ, производствэм и средствэ нэхъыщхьэхэр псоми я зэхуэдэу щытыныр зи лъабжьэ.Колхоз пашэ. Колхоз губгъуэ.
См. также в других словарях:
Кабардино-черкесский — ИпщэкӀэ пшэ фӀыцӀэ ин къурш щӀыбымкӀэ къыдэкӀри уафэ джабэм зыщиӀэтащ. Уафэр хуабжьу къэхъуэпскӀащ. ТхьэкӀумэӀупсыр Ӏуиуду къэгъуэгъуащ. Уэшх ткӀуэпс пӀащэхэр щӀы сабэм къытырекӀутэ. Къешхащ уэшхыр лъэщу. Пшэм жьыуэ щӀэтыр щым къыритащ. Куэд… … Определитель языков мира по письменностям